Huyết áp thấp là một bệnh thường gặp, xuất hiện cả ở nam giới lẫn nữ giới, ở lứa tuổi dậy thì và người cao tuổi. Hiện nay, huyết áp thấp là một tình trạng khá phổ biến và tỷ lệ người bị huyết áp thấp đang ngày càng tăng.
Huyết áp thấp hay còn gọi là hạ huyết áp, nếu không được theo dõi và điều trị đúng cách huyết áp thấp có thể gây ra một số căn bệnh nguy hiểm cho tim, khiến người bệnh bị ngất, choáng và còn dẫn tới một số bệnh liên quan đến hệ thần kinh, tuyến nội tiết.
Huyết áp thấp do đâu?
Huyết áp thấp là tình trạng giảm huyết áp toàn thân xuống giá trị thấp hơn 90/60 mmHg, xảy ra sau khi ăn, khi đứng lên, do sốc, căng thẳng hoặc một số tình trạng sức khỏe khác.
Huyết áp thấp do nhiều nguyên nhân gây ra. Đầu tiên là do không đủ thể tích trong lòng mạch máu, có thể do bệnh nhân bị thiếu máu (thiếu máu cũng do nhiều nguyên nhân, có thể do mất máu, chảy máu, phụ nữ mang thai, phụ nữ đang trong kỳ kinh, hoặc một chấn thương gây mất máu).
Giảm thể tích cũng có thể do bệnh nhân bị mất nước do sốt cao, ói mửa, tiêu chảy, hoặc bệnh nhân ăn uống kém, thiếu nước, vận động quá nhiều gây toát mồ hôi và gây mất nước.
Một số bệnh lý về tim mạch như suy tim, rối loạn nhịp tim, bệnh lý nội tiết như tiểu đường, hạ đường huyết, suy giáp… Nhiều nghiên cứu cho thấy huyết áp thấp có yếu tố gia đình và chưa có bằng chứng cụ thể nào nói về mối liên hệ về di truyền và huyết áp thấp.
Một số người luôn có huyết áp thấp hơn bình thường, nhưng không gây ra triệu chứng nào, do đó không cần điều trị. Ở những người khác, huyết áp có thể giảm do tình trạng bệnh lý hoặc một số loại thuốc. Huyết áp thấp nguy hiểm nếu nó gây ra triệu chứng như chóng mặt, ngất xỉu, trong trường hợp nghiêm trọng là sốc.
Ở người bị huyết áp thấp, nếu tim, não, gan, phổi hay thận… không nhận đủ lưu lượng máu chứa oxy cần thiết có thể gây tổn thương các cơ quan này. Cũng như tăng huyết áp, trong trường hợp này nó cũng làm tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ.
Huyết áp thấp có thể đe dọa tính mạng nếu không được điều trị đúng cách.
Biểu hiện của huyết áp thấp
Mỗi người sẽ có những dấu hiệu cảnh báo khác nhau về tình trạng tụt huyết áp, có thể với bạn chỉ là hoa mắt, chóng mặt, nhưng với những người khác thì sức khỏe sẽ bị ảnh hưởng trầm trọng. Hầu hết người mắc bệnh huyết áp thấp đều gặp một hoặc kết hợp nhiều triệu chứng sau đây:
– Mệt mỏi: Dấu hiệu này thường xuất hiện vào buổi sáng, người bệnh thường cảm thấy tinh thần mệt mỏi, chân tay tê buồn rã rời không có sức sống.
– Đau đầu: Mỗi người có mức độ và tính chất đau đầu khác nhau, thường đau nặng hơn ở vùng đỉnh đầu. Cơn đau đầu sẽ nặng hơn sau mỗi lần não căng thẳng hoặc hoạt động thể lực nặng.
– Choáng, ngất: Những người bị huyết áp thấp khi ở mức độ nghiêm trọng có thể sẽ có triệu chứng của ngất (tình trạng mất ý thức đột ngột).
– Thị lực giảm (nhìn mọi vật mờ đi): Thị lực bị giảm làm mờ mắt. Cách tốt nhất là bạn nên tìm một chỗ ngồi xuống và nghỉ ngơi, cho đến khi huyết áp và thị lực trở lại bình thường.
– Hoa mắt, chóng mặt: Thường xuất hiện vào những lúc thay đổi tư thế đột ngột như đứng dậy sau khi ngồi quá lâu, ngồi bật dậy khi đang nằm, hoặc khi đứng trong nhiều giờ liền.
– Mất tập trung: Khi cơ thể hạ huyết áp thì máu sẽ không đủ cung cấp đến não như bình thường, từ đó khiến các tế bào não không nhận đủ oxy và chất dinh dưỡng để hoạt động bình thường.
– Da lạnh, ẩm hoặc nhợt nhạt: Khi huyết áp thấp, chân tay của bạn thường có cảm giác bị tê cóng và lạnh ở bên trong cơ thể. Nguyên nhân là do cơ thể bạn không thể duy trì việc tưới máu và cung cấp oxy đến da, gây giảm thân nhiệt.
Ngoài ra, người huyết áp thấp còn có các biểu hiện tim đập nhanh, nhịp thở nhanh, khó thở. Có cảm giác hồi hộp, lợm giọng và buồn nôn là dấu hiệu khi huyết áp bị thấp… Dấu hiệu của huyết áp thấp tuy không đến rầm rộ như huyết áp cao, nhưng những gì nó gây ra lại làm ảnh hưởng không hề nhỏ đến chất lượng công việc và cuộc sống hàng ngày.
Chế độ dinh dưỡng có thể giúp chúng ta phòng ngừa bệnh huyết áp thấp.
Huyết áp tụt đột ngột nên làm gì?
Huyết áp giảm đột ngột nếu không được xử lý kịp thời có thể dẫn đến nguy hiểm cho sức khỏo. Vì vậy, bạn cần nắm vững một số biện pháp để cải thiện tình trạng này, cụ thể:
Ngừng ngay mọi hoạt động đang làm, cho người bệnh từ từ nằm xuống mặt phẳng chắc chắn. Tư thế chân cần kê cao trên gối để giúp tăng cường tuần hoàn máu. Nơi nằm nghỉ cần yên tĩnh, thoáng đãng, tránh môi trường quá nóng hay quá lạnh.
Sau đó người bệnh cần được bổ sung nước bằng nước điện giải, nếu không thì uống nhiều nước lọc hoặc một ly nước pha ít muối hay đường.
Dùng tay massage huyệt thái dương.
Khi triệu chứng đã giảm cũng không nên đột ngột ngồi dậy, vì có thể sẽ bị tụt huyết áp trở lại, thay vào đó hãy từ từ thay đổi tư thế.
Nếu áp dụng những biện pháp này mà tình hình không cải thiện hoặc trở nên trầm trọng hơn như lú lẫn, đau đầu dữ dội, buồn nôn… hoặc trường hợp tụt huyết áp kèm chấn thương, thì cần đưa người bệnh đến các cơ sở y tế để được xử trí kịp thời.
Phòng ngừa bệnh huyết áp thấp
Huyết áp thấp có thể đe dọa tính mạng nếu không được điều trị đúng cách. Do đó, biện pháp bảo vệ sức khỏe khỏi bệnh huyết áp thấp hiệu quả nhất là phòng ngừa bệnh. Có thể phòng ngừa bệnh huyết áp thấp bằng những cách sau đây:
Chế độ dinh dưỡng người bị huyết áp thấp cần chú ý ăn 10 – 15g muối mỗi ngày. Ăn nhiều chất dinh dưỡng, đủ bữa, đặc biệt bữa sáng rất quan trọng. Để ngăn ngừa huyết áp giảm đột ngột sau bữa ăn, nên chia nhỏ những bữa ăn thành nhiều lần trong ngày và cần cố gắng hạn chế những thực phẩm giàu tinh bột như khoai tây, gạo, cháo, nui, bánh mỳ…
Trong chế độ ăn uống hàng ngày cần bổ sung thêm các loại thực phẩm có chứa các thành phần như protein, vitamin C và tất cả các loại vitamin thuộc nhóm B. Một số thức ăn đồ uống có tác dụng tăng huyết áp như: Cà phê, nước chè đặc, nước sâm, bột tam thất, rau cần tây, hạt sen, long nhãn, táo tàu, quả dâu, nho khô, hạnh nhân, trà cam thảo, gừng… rất tốt cho việc kiểm soát huyết áp thấp.
Không nên dùng những thức ăn có tính lợi tiểu như: Rau cải, râu ngô, dưa hấu, bí ngô…
Uống nhiều nước có thể giúp tăng thể tích máu, làm giảm một trong những nguyên nhân tiềm tàng gây huyết áp thấp. Ngoài ra, uống nước cũng giúp tránh tình trạng mất nước. Không sử dụng đồ uống có cồn, có ga.
Người huyết áp thấp cần sinh hoạt điều độ, ngủ đủ giấc (7 – 8h/ngày). Người bị huyết áp thấp rất hay bị hoa mắt, chóng mặt mỗi khi thay đổi tư thế, vì vậy khi ngồi dậy cần phải từ từ. Nằm ngủ nên gối đầu thấp, chân cao. Nên tắm nước nóng để tăng cường lưu thông máu, nhưng không được tắm quá lâu. Giữ tinh thần lạc quan, vui vẻ, tránh xúc động quá mạnh như sợ hãi, lo lắng, buồn chán… có thể càng làm huyết áp hạ thêm.
Tập thể dục, thể thao nhẹ nhàng (10 – 15 phút/ngày) như đi bộ, cầu lông, bóng bàn. Nên tránh các môn thể thao dễ gây chóng mặt như nhào lộn, nhảy, điền kinh. Tuy nhiên, không nên hoạt động ngoài trời khi nhiệt độ đang lên cao.
Với những người bị huyết áp thấp, việc thăm khám định kì là vô cùng cần thiết để cân bằng sức khỏe.
